بررسی راهکارهای تمرکززدایی در ساختار گمرک جمهوری اسلامی ایران

تقریبا روزی نیست که از زبان مسئولی در مورد ضرورت ایجاد ((تمرکززدایی)) در اداره امور کشور حرفی شنیده نشود، اما آنچه از همه مسئولان به جا مانده، ((تمرکز)) است. شاید کشور و مردمی که از دیرباز تحت ستیز استبداد قرار داشتند به سادگی نتواند خود را از شیوه های مدیریتی که در دوران استبداد آموخته شده، برهانند. مدیریت متمرکز از پیامدهای زندگی در فضای سلطه استبداد است. در جای جای سازمانها، می توان اثر مخرب مدیریت متمرکز را یافت. اما اگر محققانه درجستجوی یافتن پیامدهای این شیوه مدیریت نباشیم، باز هم با پدیده های عمده و چشمگیر مواجه می شویم که از پس آنها جلوه هایی از مدیریت متمرکز رخ می نمایند. شیوه های مدیریت متمرکز تنها به دلیل ایجاد اختلال در فرآیند توسعه یا رشد مادی مذموم نیستند؛ در واقع این شیوه ها مانع از رشد معنوی انسانها و شکوفایی استعدادهای بالنده می شوند. تاکید قرآن کریم بر مشورت و مشاوره، خود گویای اثری است که پرهیز از شیوه های متمرکز بر شد توانمندیها می گذارد. تمرکز و تمرکززدایی در حال دگردیسی است، اگر قرار باشد انفعالی عمل شود، باید این مفاهیم را در بطن تحولات بنیان کن جاری و در متن برخی از تصاویر قابل اعتنایی که از جوامع جهانی فراصنعتی و پسامدرن ترسیم می شود، بازیابی کرد. لذا امروزه روند در جهت تمرکز زدایی است و لازم است سازمانهای کشور در پیاده سازی این فلسفه سازمانی تلاش نموده و از اثرات آن بهره مند گردند. بدین منظور در این پژوهش برای بررسی راهکارهای تمرکز زدایی درساختار گمرک جمهوری اسلامی ایران چهار فرضیه مورد بررسی قرار گرفته است، که فرضیه ها با استفاده از داده های گردآوری شده از طریق 38 پرسشنامه توسط مدیران و معاونان 12 گمرک اجرائی و با استفاده از نرم افزار ‏‎‏‎spss‎‏ و ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون کروسکال-والیس مورد بررسی قرار گرفته و نتایج زیر حاصل شد:1. در سطح اطمینان 95% رابطه مثبت و معنی دار بین میزان استفاده از فن آوری اطلاعات و تمرکز زدایی سازمانی تایید می گردد. 2. در سطح اطمینان 95% رابطه مثبت و معنی دار بین میزان کاهش رسمیت در سازمان و تمرکززدایی سازمانی تایید می گردد.3. در سطح اطمینان 95% رابطه مثبت و معنی دار بین میزان ارتباط افقی واحدها با یکدیگر و تمرکز زدایی سازمانی تایید می گردد.4. با وجود رابطه مثبت بین میزان قدرت تصمیم گیری واحدها در ((امور فنی و پشتیبانی)) و تمرکز زدایی سازمانی، شدت این رابطه در حدی نیست که در سطح اطمینان 95% رابطه معنی دار بین دو متغیر تایید گردد.